Việt Nam sẽ đón nhật thực cuối cùng của thập kỷ vào ngày mai

Việt Nam sẽ đón nhật thực cuối cùng của thập kỷ vào ngày mai https://ift.tt/377V1o2

Ngày mai 26/12, Mặt Trăng sẽ đi qua giữa Trái Đất và Mặt Trời, tạo ra nhật thực hình khuyên có thể quan sát thấy ở nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Báo VnExpress dẫn tin từ Forbes cho hay, nhật thực hôm 26/12 sẽ diễn ra từ 10h43 đến 14h01 theo giờ Hà Nội. Trong đó, hiện tượng đạt cực đại vào lúc 12h17, tạo ra nhật thực hình khuyên kéo dài tối đa 3 phút 40 giây.

[videoplayer link="https://video3.dkn.tv/mo-phong-duong-di-cua-bong-mat-trang-tren-trai-dat-video_b7e5f226a.html"]

Đường đi của nhật thực hôm 26/12 (đồ họa: Time and Date).

Ả Rập Xê Út, Qatar, UAE, Oman, Ấn Độ, Sri Lanka, Malaysia, Indonesia, Singapore, Quần đảo Bắc Mariana và Guam là những quốc gia và vùng lãnh thổ có cơ hội chiêm ngưỡng nhật thực hình khuyên. Việt Nam chỉ có thể quan sát nhật thực một phần.

Theo Hội Thiên văn Nghiệp dư Hà Nội, ở Việt Nam, người dân ở phía Nam sẽ quan sát được nhật thực một phần với tỉ lệ che phủ cực đại lớn hơn người phía Bắc. Cụ thể ở miền Nam, tỉ lệ che phủ có thể lên tới 67%, trong khi ở miền Bắc từ 30% cho tới dưới 40%.

[caption id="attachment_1309062" align="alignnone" width="712"] Bảng dưới đây liệt kê tiến trình nhật thực cho 5 thành phố lớn tại Việt Nam (nguồn: Time&Date, In-the-sky).[/caption]

Tùy thuộc vào vị trí tương đối giữa ba thiên thể Mặt Trời, Trái Đất, Mặt Trăng mà chúng ta thấy 3 kiểu nhật thực:

Nhật thực toàn phần: Xảy ra khi Trái Đất, Mặt Trăng, Mặt Trời nằm chính xác trên cùng một đường thẳng, và Mặt Trăng sẽ vừa vặn che kín Mặt Trời. Chúng ta chỉ có thể quan sát được kiểu nhật thực này ở những nơi nằm ở giữa vùng bóng tối (umbra) của Mặt Trăng. Bầu trời khi ấy sẽ tối sầm như chập tối vậy.

[caption id="attachment_1309090" align="alignnone" width="685"] (Ảnh: Tyler Morning Telegraph).[/caption]

Nhật thực một phần: Xảy ra khi Trái Đất, Mặt Trăng, Mặt Trời không thực sự nằm trên một đường thẳng. Khi ấy, Mặt Trăng chỉ chắn được một phần Mặt Trời.

Nhật thực hình khuyên: Về mặt lý thuyết là một kiểu nhật thực một phần vì nó không che khuất hoàn toàn Mặt Trời, nhưng trên thực tế lại giống nhật thực toàn phần hơn. Khi đó, Mặt Trời, Mặt Trăng, Trái Đất nằm trên cùng một đường thẳng nhưng do Mặt Trăng nằm xa Trái Đất hơn mọi khi (trên quỹ đạo hình elip), nó không thể che kín Mặt Trời khi nhìn từ Trái Đất. Kết quả là tạo ra một "vòng tròn lửa" trên bầu trời.

Làm thế nào để quan sát nhật thực an toàn? NASA khuyến cáo rằng không được phép nhìn mắt trần vào Mặt Trời hoặc sử dụng các loại kính râm, kính chống nắng thông thường. Kính râm có thể giảm lượng ánh sáng nhìn thấy, nhưng không thể cản được tia cực tím cường độ cao. Nguy hiểm hơn, tuyệt đối không được nhìn Mặt Trời qua các thiết bị quan sát như ống nhòm hoặc kính thiên văn nếu chưa gắn kính lọc phù hợp, vì ánh sáng Mặt Trời hội tụ có thể đốt cháy võng mạc chỉ trong tích tắc. Cách an toàn để quan sát nhật thực là tạo một lỗ thủng nhỏ bằng đầu bút chì lên tờ giấy hoặc bìa cứng, sau đó để ánh sáng Mặt Trời chiếu qua lỗ lên màn hình tạm thời như là một mẩu giấy. Hình ảnh hiện lên trên màn hình quan sát tạm thời sẽ an toàn hơn cho mắt của bạn. Chuyên nghiệp hơn, bạn có thể tìm mua kính mắt nhật thực (eclipse glasses) – một thiết bị quan sát gọn nhẹ, trông khá giống kính râm nhưng đủ khả năng chặn bức xạ nguy hại từ Mặt Trời. Đối với ống nhòm hoặc kính thiên văn, bạn cần gắn thiết bị lọc ánh sáng chuyên dụng gọi là tấm lọc mặt trời (solar filter). Dù vậy, việc quan sát Mặt Trời qua kính thiên văn vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro, đòi hỏi bạn cần cẩn thận trong suốt quá trình quan sát.