Sau hơn 4 năm cầm quyền, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte vẫn đang phải vật lộn để chứng tỏ rằng đất nước của ông đang được hưởng lợi từ một liên minh chặt chẽ hơn với Trung Quốc.
Trong một bước ngoặt mạnh mẽ trong chính sách đối ngoại của Philippines, vào năm 2016, ông Duterte tuyên bố nước này sẽ "tách rời" khỏi Mỹ - một đồng minh quân sự lâu năm - để thiết lập mối quan hệ chặt chẽ hơn với Trung Quốc.
Trong số những nhượng bộ của mình, ông Duterte cũng gạt sang một bên tranh chấp lãnh thổ của nước mình với Bắc Kinh tại Biển Đông, để đổi lấy hàng tỷ đô la các khoản đầu tư cam kết vào cơ sở hạ tầng của Trung Quốc.
Nhưng phần lớn khoản đầu tư được hứa hẹn đó đã không thành hiện thực, khi có nhiều dự án bị trì hoãn hoặc gác lại, cùng lúc những tiếng nói chống Trung Quốc ngày càng gia tăng trong chính phủ của ông và trong công chúng Philippines, theo CNBC ngày 7/9.
Ông Duterte ngày càng bị cáo buộc là đã hạ thấp bản thân trước Bắc Kinh mà chẳng thu lại được gì, theo ông Greg Poling, chuyên gia cấp cao về Đông Nam Á và Giám đốc Sáng kiến Minh bạch Hàng hải Châu Á tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế.
"Trung Quốc chỉ khởi động hai trong số các dự án cơ sở hạ tầng đã cam kết - một cây cầu và một dự án thủy lợi - và cả hai đều đã bị những lỗi lớn có thể làm chúng bị hỏng hoàn toàn”, ông Polling trao đổi với CNBC trong một email.
“Không chỉ vậy, Bắc Kinh cũng không lùi bước trong việc quấy rối các lực lượng và dân thường Philippines ở Biển Đông. Vì vậy, xét trên tổng thể, ông Duterte ngày càng bị cáo buộc là đã hạ mình trước Bắc Kinh mà chẳng thu được gì", vị chuyên gia nói thêm.
Áp lực chính trị trong nước gia tăng
Cách tiếp cận hòa giải của Duterte đối với Trung Quốc không nhận được sự đồng cảm của hầu hết công chúng Philippines, những người tiếp tục có hảo cảm hơn với các cường quốc trong khu vực và toàn cầu khác.
Trong một cuộc khảo sát hồi tháng 7 của Social Weather Stations, người dân Philippines tin tưởng Mỹ và Úc hơn Trung Quốc. Đáng chú ý, niềm tin vào Trung Quốc kém hơn so với cuộc khảo sát tương tự được thực hiện hồi tháng 12 năm ngoái.
Sự suy giảm tình cảm công chúng đối với Trung Quốc dấy lên cùng thời điểm đại dịch virus viêm phổi Vũ Hán tàn phá nền kinh tế Philippines và Bắc Kinh tiếp tục gây hấn ở Biển Đông tại khu vực hai nước có yêu sách lãnh thổ chồng lấn.
Tất cả những điều đó đã "làm gia tăng áp lực chính trị trong nước lên ông Duterte trong việc điều chỉnh lại trục xoay của ông ấy sang Trung Quốc", Peter Mumford, trưởng ban Đông Nam Á và Nam Á tại công ty tư vấn rủi ro chính trị Eurasia Group, nói với CNBC qua email.
Chính phủ của Tổng thống Duterte trong những tháng gần đây đã thực hiện một số động thái chính sách đối ngoại chống lại Trung Quốc mà các nhà phân tích cho rằng đáng chú ý, gồm:
- Vào tháng 4, Bộ Ngoại giao nước này đã ra một tuyên bố thể hiện tình đoàn kết với Việt Nam sau khi một tàu hải giám Trung Quốc đâm chìm tàu đánh cá Việt Nam ở Biển Đông;
- Bộ đã đưa ra một tuyên bố khác vào tháng Bảy nhân kỷ niệm phán quyết của tòa án quốc tế bác bỏ yêu sách lãnh thổ của Trung Quốc đối với gần 90% Biển Đông, đồng thời kêu gọi Bắc Kinh tuân thủ phán quyết.
Philippines và Trung Quốc trong nhiều năm đã xuất hiện xung đột về các tuyên bố chủ quyền ở vùng biển giàu tài nguyên, mà tại khu vực này hàng nghìn tỷ USD hàng hóa thương mại vận chuyển thông qua hàng năm. Philippines - dưới thời cựu Tổng thống Benigno Aquino III - đã kiện Trung Quốc ra tòa quốc tế.
Năm 2016, ngay sau khi ông Duterte nhậm chức, một tòa án quốc tế đã ra phán quyết rằng các vùng biển tranh chấp giữa hai nước đều thuộc chủ quyền Philippines.
Trung Quốc đã phớt lờ phán quyết này. Còn giới phê bình thì chỉ ra ông Duterte đã không làm gì nhiều để gây sức ép khiến Bắc Kinh tuân thủ phán quyết. Ngay cả khi những tiếng nói hoài nghi Trung Quốc trong chính quyền của ông ngày càng gia tăng, ông Duterte hầu như chỉ giữ im lặng, theo giới phân tích.
Hết thời gian
Nhìn chung, những nhận xét chỉ trích Trung Quốc từ chính nội các của ông Duterte "không báo hiệu sự thay đổi sắp xảy ra trong lập trường của chính quyền đối với Trung Quốc", Dereck Aw, nhà phân tích cấp cao của hãng tư vấn chiến lược và rủi ro chính trị Control Risks cho biết.
Ông Aw giải thích với CNBC rằng những bình luận này "chỉ nên được nhìn nhận là nỗ lực có chủ ý nhằm xoa dịu các bên liên quan trong nước, ví như các bộ phận quân đội và công chúng đang ngày càng hoài nghi về chính sách đối với Trung Quốc của ông Duterte".
"Mối quan hệ giữa Trung Quốc và Philippines sẽ vẫn duy trì tình trạng ổn định miễn là ông Duterte còn là tổng thống", ông Aw cho hay, đồng thời nói thêm rằng Duterte đôi lúc có thể sử dụng "giọng điệu dân tộc chủ nghĩa" để giúp người kế nhiệm ưa thích của ông ta trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2022.
"Nhưng hành động có sức mạnh hơn lời nói: Chính quyền Duterte sẽ tiếp tục sự gắn kết kinh tế sâu sắc hơn với Trung Quốc, và từ chối quốc tế hóa tranh chấp Biển Đông", ông Dereck Aw cho biết trong một email.
Nhưng chỉ còn chưa đầy hai năm còn lại trong nhiệm kỳ 6 năm của mình, ông Duterte không còn đủ thời gian để đạt được những kết quả kinh tế mà ông mong muốn từ Bắc Kinh.
Ông Mumford từ Eurasia Group lưu ý rằng bất chấp những lời hứa hẹn phần lớn chưa được thực hiện của Trung Quốc, thì ông Duterte vẫn lập luận rằng đất nước của ông sẽ vẫn "tốt hơn" nếu tránh đối đầu với Trung Quốc do "sự bất cân xứng về lực lượng" giữa họ.
“Tuy vậy, ông Duterte đang phải chịu áp lực ngày càng tăng trong việc chứng minh những lợi ích có được từ mối quan hệ với Trung Quốc”, ông nói.
Theo CNBC
Hương Thảo biên dịch
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét